|
Λόγος εις την Ύψωσιν του Τιμίου Σταυρού και εις την Αγίαν Ανάστασης. (Αγίου Σωφρονίου Αρχιεπισκόπου Ιεροσολύμων)
|
|
Σταυρού πανήγυρης και ποίος να μην σκιρτήσει; Αναστάσεως διακήρυξις και ποίος χαρούμενα να μην γελάση;
Ναι, ανασκίρτησις δια τον Σταυρόν: Διότι όταν αυτός ενεπήχθη εις τον τόπον του Κρανίου έχοντας καρφωμένο επάνω του τον Δεσπότην της κτίσεως, Εσχισε το εις βάρος μας χρεωστικόν έγγραφον, το όποιον είχεν υπογράψει ό προπάτωρ μας ό Αδάμ, όταν παρέβη τάς εντολές του Θεού. Οΰτως ό Σταυρός μας ελευθέρωσε από τα δεσμά της αμαρτίας κάμνοντας μας να αναπηδούμε με εύθυμα σκιρτήματα σαν μικροί μόσχοι πού έχουν λυθεί από κάποια δεσμά. Διότι όπου ή αμαρτία πλεόνασε, εκεί περίσσευσε ή χάρις του Θεού.
Δια δε την Ανάστασιν γέλως χαράς: Διότι αυτή εξόρισε την φθοράν του θανάτου και εξεδίωξε το ζοφερόν σκότος του Άδου και ανέστησε τους νεκρούς από τους τάφους. Εξήλειψε το δάκρυον από κάθε πρόσωπον, όπως λέγει ό προφήτης, και άντ' αυτού χάρισε την πραγματικός ατελείωτον χαράν εις κάθε άνθρωπον. Και αληθώς, το δώρημα της Αναστάσεως δεν είναι μόνον δια μερικούς ούτε το κατόρθωμα της επραγματοποιήθη προς χάριν κάποιων ολίγων. Διότι κατ' αυτήν εκείνος ό όποιος πραγματοποίησε με ανθρώπινη σάρκα την ταφήν, μάλλον δε την Ανάστασιν, δεν ήτο άλλος από τον Θεόν ολοκλήρου της κτίσεως, ό όποιος ποτέ δεν χορηγεί χαρίσματα εις μερικούς μόνον ούτε υπάρχει εις Αυτόν καμία προσωποληψία. Αποδεικνύοντας λοιπόν τον εαυτόν του αληθή Θεόν των όλων, απλώνει την δωρεάν της σωτηρίας εις όλους τους ανθρώπους, ευσπλαχνιζόμενος την δική του εικόνα και ανακαινίζοντας την εξ ολοκλήρου διότι κατ' εικόνα Θεού έχει πλασθή κάθε άνθρωπος επί της γης.
Του Σταυρού ή επέτειος πρόβαλε και ποίος άνθρωπος να μην σταύρωση τον εαυτόν του; Διότι ό Σταυρός γνωρίζει ως απολύτως γνήσιον προσκυνητήν του, μόνον εκείνον ό όποιος σταύρωσε τον εαυτόν του ως προς τον κόσμον και απέδειξε έτσι εμπράκτως δια τον εαυτόν του, ότι είναι απροκαλύπτως γνήσιος φίλος του Σταυρού.
Αναστάσεως τα εγκαίνια και ποίος πιστός δεν θα ανακαινισθή, απορρίπτοντας κάθε νέκρωσιν την εκ των παθών και ενδυόμενος αφθαρσίαν ψυχής; Διότι αλλιώς ορίζεται ό θάνατος της ψυχής και αλλιώς γνωρίζεται ό θάνατος του περί αυτήν σώματος. Τον πρώτον τον κυοφορεί ή αμαρτία, όπως έγραψε ό αρχηγέτης και προεξάρχων αυτού του θρόνου, ό άδελφόθεος Ιάκωβος. Τον δε δεύτερον είναι νόμος της φύσεως να τον γεννά ή διάλυσις των στοιχείων τα όποια συνθέτουν την ουσία των όντων. Έκτος αυτού δε τον γεννά και ή αναχώρησις της αθανάτου ψυχής, κι ας μην είναι αυτό ορατό από τους Ιατρούς, των οποίων επάγγελμα είναι να θεραπεύουν μόνον τα σώματα• διότι άφ' ότου ό άνθρωπος παρήκουσε την θείαν εντολή, αυτό ακριβώς του εδόθη ως επιτίμιο από τον Κτίστην του.
Ό Σταυρός υψώνεται και ποίος δεν θα ύψωθή μυστικώς από την γήν; Διότι όπου υπερυψούται ό Λυτρωτής, εκεί πέρα πηδά και παρίσταται και ό λυτρωθείς, ποθώντας να ευρίσκεται πάντοτε μαζί με τον Σωτήρα του και να τρυγά Εκείνου την άφθαρτον βοήθειαν.
Σήμερον προβάλλει ή Άνάστασις και με την εμφάνισίν της φαιδρύνει τα πάντα. Αύριον εμφανίζεται ό Σταυρός και παρέχει τα δώρα του εις τους προσκυνητάς του.
Σήμερον ή Άνάστασις έχει απλωθή και αύριον ό Σταυρός υπεράνω αυτής θα πετασθή. Αυτή στηλιτεύει την φθοράν, εκείνος τάς φάλαγγας των δαιμόνων. Αύτη αποτελεί άφ' εαυτής μίαν διακήρυξιν, ότι αληθώς εθανατώθη ό θάνατος εκείνος διαλαλεί εις πάντας ότι κατηργήθη κάθε κακουργία των δαιμόνων και απενεκρώθη κάθε μιαρά και-ψυχοφθόρος ενέργεια τους.
Καί, ω του θαύματος! Απορώ με τι λόγους να εκφράσω το μυστήριον! Διότι, ενώ παλαιά της Αναστάσεως είχε προηγηθή ό Σταυρός, τώρα ό Σταυρός έχει προπομπόν και πρόδρομον την 'Ανάστασιν. τι θαυμαστή εναλλαγή! Βλέπω λοιπόν και εδώ εις αυτά τα δύο να εκπληρώνεται εμφανέστατα ό λόγος του Σωτήρος. Διότι, ιδού, οΐ έσχατοι έγιναν πρώτοι και αντιστρόφως οί πρώτοι ανεδείχθησαν έσχατοι. Καί ποίος άραγε θα μπορέση να εξήγηση την αιτία αυτών των εναλλαγών και μεταβολών; Όχι βεβαίως ότι έκαμαν κανένα αγώνα δρόμου και αυτή μεν δι` άλματος βγήκε μπροστά, ενώ εκείνος ως βραδύς έμεινε πίσω. Διατί λοιπόν ό θείος Σταυρός να μην αστράψη ανατέλλοντας πρώτος όπως και πριν και ή φωτοφόρος Άνάστασις να λάμψη τρεις ημέρας μετά από εκείνον;
Όσον άφορα το τι είχαν εις τον νουν τους οί πατέρες μας και έκαμαν αυτήν την εναλλαγήν, τίποτε δεν ημπορούμε να ειπούμε με απόλυτον βεβαιότητα. Υποθέτουμε όμως και στοχαζόμεθα, πώς ή αιτία αυτής της αμοιβαίας καθυστερήσεως και προπορεύσεως είναι ό κόσμος, ό όποιος καταφθάνει εδώ από τα πέρατα της γης χάριν της ζωηφόρου προσκυνήσεως αυτών των δύο. Ώστε να εορτάζουν αυτοί πρώτα την περιχαρή και λαμπρά εορτήν της Αναστάσεως και αμέσως μετά από αυτήν να βλέπουν την μακαρίαν Ύψωσιν του Σταυρού, ούτως ώστε φεύγοντας να έχουν ως καλόν και σωτήριον έφόδιον δια τον δρόμο τους την παντοδύναμον συνοδείαν του, ή οποία να τρέχη μαζί τους κατά τάς οδοιπορίας, να συμπλέη εις το πέλαγος, να τους διασώζη εις κάθε τόπον, να τους φυλάγη από όλες τις κακοτυχίες και να σας άποδεικνύη εμπράκτως, ότι ή πανίσχυρος δύναμις του Σταυρού έχει περιλάβει όλα τα πέρατα της οικουμένης, ότι γεμίζει τα πάντα δια της παρουσίας της και χωρίς κόπο παρευρίσκεται παντού, διασώζει τους πιστούς από τάς δυσκολίας καί, έφ' όσον αυτοί ζουν ευσεβώς, τους μεταλαμπαδεύει την σωτηρίαν καί καταργεί τα σχέδια όλων των εχθρών.
Ίσως δε να ύπάρχη καί κάποιος άλλος λόγος κρυφός, τον όποιον γνώριζαν καί είχαν κατά νουν εκείνοι πού υπήρξαν παλαιά διδάσκαλοι αυτής εδώ της Εκκλησίας, τον όποιον τώρα εμείς οι ελάχιστοι δεν ντρεπόμαστε να ομολογήσουμε ότι δεν τον γνωρίζουμε σαφώς. Είθε να δώση ό Θεός να γίνη και αυτός γνωστός, όπως και ακράδαντα πιστεύουμε ότι θα γίνη, μόνον και μόνον δια την ωφέλειαν την δικήν σας, που τόσο πιστοί είσθε και ευλαβείς.
τι έχουμε λοιπόν υψηλότερων από αυτάς τάς μακαριάς εορτάς; Ποιον από όλα όσα έχουμε είναι Ιερώτερον από αυτάς τάς Ιεράς πανηγύρεις; Πώς δεν θα χαρούμε και δεν θα σκιρτήσουμε επιτελώντας τούτων των δύο τάς εορτάς; Αναστάσεως ολόλαμπρος φωταψία και Σταυρού πυρσοφώτιστος προσκύνησις! Αυτά τα δύο είναι δι` ημάς τα τρόπαια ολοκλήρου της σωτηρίας μας. Αυτά μας λύτρωσαν από τον θάνατον και τα πάθη και την χειρίστην κακοποίησιν των δαιμόνων και μας ωδήγησαν πίσω εις τον Δεσπότην μας. Αυτά κατέλυσαν κάθε κατήφειαν και σκυθρωπότητα και ανέτειλαν εις ημάς την αυγή της χαράς. — Ή μήπως ή ζωοδότρια Άνάστασις δεν μας δωρίζει την εισοδον της αθανάτου ζωής; και ό Σταυρός πού υψούτε δεν γεννά μέσα μας την απολύτρωσιν των παθών; Διότι πράγματι, αυτά μας ανέδειξαν και πάλιν μετόχους της προς τον Θεόν οικειώσεως, χάριν της οποίας και ήλθαν εις τον κόσμον και ανέτειλαν εις όλους εμάς τους γηγενείς.
Γνωρίζοντας λοιπόν εμείς την μυστική δύναμίν των και πόσον αυτά μας ευηργέτησαν και ποίων αγαθών υπήρξαν πρόξενα, ας τα εορτάσουμε καλώς και ευσεβώς, όπως δηλαδή αυτά τα ίδια θέλουν να τιμώνται. «Όχι με ακολασίας και ασελγείας, όχι με έριδας και ζηλοτυπίας», όχι με άρπαγας και αδικίας και τα υπόλοιπα όλα, πού δεν θέλω τώρα να απαριθμήσω.
Διότι, αδελφοί μου γνησιότατοι και συγκληρονόμοι της ίδιας πίστεως και συμμέτοχοι της ιδίας πνευματικής γεννήσεως με εμάς, τολμώ να πω, πώς τα Ιερά μας σεβάσματα όχι μόνον δεν στρέφονται καν να δουν και δεν προσδέχονται όποιον θέλει να τα εορτάζη με εκείνα πού απηρίθμησα, αλλά και τον αποστρέφονται και τον βδελύττονται, διότι συμπεριφέρεται απρεπώς απέναντί τους και πράττει πράγματα εντελώς μισητά εις αυτά. Δια τούτο παρακαλώ και προτρέπω να μισούμε και να αποφεύγουμε εκείνα πού μισούν τα σεβάσματα μας και μόνο εκείνα να αγαπούμε και να πράττουμε, όσα είμαστε βέβαιοι πώς τους είναι ευάρεστα. Εκείνα δε τα έργα τα όποια είναι αρεστά και ευχάριστα, είναι όσα επαναφέρουν προς σωτηρίαν και οδηγούν προς την αιώνιων ζωήν εκείνον πού τα πράττει. Η μήπως όταν αυτά τα σεβάσματα μας εξέλαμψαν από τον Χριστόν εις τους ανθρώπους, δεν ακτινοβόλησαν εις ημάς ζωήν πού δεν τελειώνει και φως πού δεν δύει ποτέ;
Ας αλλάξουμε λοιπόν και εμείς την πολιτείαν μας, ας εκδυθούμε τον προηγούμενον τρόπον ζωής μας ως βλαβερό και ολέθριο και ας βαδίσουμε εις τον καλόν δρόμο μιας νέας ζωής. —"Η μήπως ή Άνάστασις δεν μας δωρίζει την κληρονομίαν της ζωής; και ό Σταυρός δεν σταύρωσε τον παλαιόν μας ανθρωπον μόνον εις τα λόγια, αλλά και οικειότατοι μύσται της. 'Εφ' όσον δε ασπαζόμεθα και τον Σταυρόν, διατί δεν συσταυρώνουμε και εμείς τα επίγεια μέλη μας, δηλαδή τα γήινα πάθη, ώστε να φωνάξουμε και εμείς μαζί με τον Παύλο: «Έχω σταυρωθή μαζί με τον Χριστόν. Δεν ζω δε πλέον εγώ, αλλά ζή μέσα μου ό Χριστός»; Αν λοιπόν εκείνοι με τους οποίους υπόσχεται να ζη ό Χριστός είναι όσοι σταύρωσαν τους εαυτούς τους ως προς τον κόσμον και νέκρωσαν τα επίγεια μέλη τους, όπως βοά και μαρτυρεί ό Παύλος, διατί και εμείς δεν πράττουμε τα ίδια και δεν νεκρώνουμε κάθε επίγειο μέλος μας, δηλαδή τα πάθη, τάς κακάς επιθυμίας και όσα αλλά συναριθμουνται εκεί, ώστε να ζήση μέσα μας ό Χριστός και να μας δωρίσει την ζωήν της αφθαρσίας;
Λοιπόν ας επιδιώκουμε να έχουμε ειρήνη με όλους και μαζί με αυτήν ας αποκτήσουμε και τον αγιασμό. Διότι χωρίς αυτά δεν θα μπορέση ποτέ να δή κανείς τον Κύριον, όπως πάλιν ό Παύλος μας διεβεβαίωσε1 Και δι` αυτόν τον λόγον ό Χριστός και ειρήνη αποκαλείται («διότι αυτός είναι», λέγει, «ή ειρήνη μας») και αγιασμός ονομάζεται. Ειρήνη μεν, διότι έφερε εις τον κόσμον ειρηνοποιό ομόνοια, αφού ένωσε τα ουράνια με τα επίγεια και εκ των δύο απειργάσθη μίαν και μόνην έκκλησίαν. Αγιασμός δε και απολύτρωσις (διότι κοντά εις τα προηγούμενα και με τούτο το όνομα κηρύττεται απολύτρωσις), καθ' όσον έγινε ελευθερωτής ημών των αιχμάλωτων και όχι μόνον μας λύτρωσε από τους δαίμονας και τα πάθη, αλλά και ενεφύτευσε μέσα μας τον θεϊκό αγιασμό.
Όσα λοιπόν ηχούσατε από το στόμα μου, ας τα επιδιώκουμε με όλον μας τον ζήλο και την προαίρεσιν, ας τα κατακτούμε, ας τα αρπάζουμε και δι' αυτών ας συναπτώμεθα μετά του Χριστού με την καλήν και μακάρια συνάφεια. Διότι εκείνον πού με τέτοια διάθεσιν έρχεται προς αυτόν δεν θα τον εκβάλη έξω από την αγαθότητα και μακαριότητα Του, όχι! Ας σπεύσουμε λοιπόν να αποκτήσουμε αυτήν εδώ την συμφωνία με Αυτόν, από την οποίαν τίποτε δεν υπάρχει προτιμότερον, και ας τρέξουμε να οικειωθούμε το να ζή ό Χριστός μέσα μας, του οποίου τίποτε δεν υπάρχει ανώτερο. Και έτσι, αφού αυτόν τον πλούτο αποκτήσουμε, να απολαύσουμε και την βασιλείαν των ουρανών και να βρούμε την αιώνιων ζωήν μέσα εις τον ίδιον τον Χριστόν, τον Θεόν και Σωτήρα μας, μετά του οποίου ας είναι δόξα εις τον Πατέρα και το Άγιον Πνεύμα, τώρα και πάντοτε και εις τους αιώνας των αιώνων.
Αμήν.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ
ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟΥ ΆΓΙΟΥ ΌΡΟΥΣ.
ΤΕΥΧΟΣ 5
|
|
|
|